Het verhaal van de Alan Turingschool

Er is al veel gezegd en geschreven over de Alan Turingschool in Amsterdam. Hun score in Klassewerkplek 2020 nodigt uit om nóg een keer met Eva Naaijkens en Martin Bootsma in gesprek te gaan. Dit keer over het effect van hun aanpak op de leerkrachten. Want de leerkrachten op de Alan Turingschool hebben het goed, dat is wel duidelijk.

Eva en Martin, allereerst gefeliciteerd met jullie positie in het Klassewerkplek-onderzoek van 2020. Veel van jullie aanpak staat natuurlijk beschreven in jullie boek “En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?”, verkozen tot Beste Onderwijsboek van 2018 (zie link onderaan). Voor wie dat nog niet gelezen heeft, wat is nou eigenlijk de kern van jullie verhaal?

Uiteindelijk geloven wij sterk in onze kwaliteitsaanpak die zich richt op standaardiseren. Wat daarbij voor ons centraal staat, is het perspectief van de leerkracht. Wanneer draagt de kwaliteitsaanpak bij aan het werk van de leerkracht? Alleen als die ervan kan profiteren, geloven wij erin.

Dat standaardiseren kun je in sommige gevallen vrij letterlijk nemen. Bij zoiets als pestgedrag gaat het om het bewaken van grenzen. Dan schrijven de standaarden letterlijk voor wat er moet gebeuren, om te zorgen dat we met z’n allen die grenzen goed bewaken.

In andere gevallen gaat standaardisatie meer over het vastleggen van de afwegingsgronden. Leerkrachten zijn geen robots, maar je wil de leerkracht wél in zijn kracht zetten. Door duidelijkheid te creëren over onze uitgangspunten én richting is het voor een leerkracht veel makkelijk om zelf keuzes te maken. Dit draagt bij aan de autonomie van leerkrachten.

Jullie aanpak leidt ook op andere gebieden tot opvallende resultaten. Bijna 90% van de leerkrachten op de Alan Turingschool geeft aan dat ze in ruime mate respect ervaart van ouders. Dat is vér boven het gemiddelde van het Klassewerkplek-onderzoek. Hoe verklaren jullie dat?

Die score is een verlengde van onze aanpak waarin we de leerkracht centraal zetten. Bij het standaardiseren (met kwaliteitskaarten) hebben we één belangrijk doel voor ogen. We willen dat in 95% van de gevallen leerkrachten zélf vragen kunnen beantwoorden. Dus in plaats van dat leerkrachten bij vragen van ouders ruggespraak moeten houden met schoolleider (of de ouders zelfs moeten doorverwijzen) krijgen ouders bij ons op school meteen een duidelijk antwoord van de leerkracht zelf. Dat draagt natuurlijk bij aan het respect voor leerkrachten.

Ook op het thema “Werkdruk” zien we dat de Alan Turingschool veel beter scoort dan gemiddeld. Is dat ook een gevolg van jullie aanpak?

Als je helderheid creëert voor leerkrachten, valt er veel “gedoe” weg. Wij zijn continu bezig met het organiseren van tijd voor de écht belangrijke zaken, zoals het voorbereiden van de lessen. Goede lesvoorbereiding draagt bij aan goede resultaten, en uiteindelijk is dat óók wat leerkrachten willen. Het onvoldoende tijd hebben om lessen voor te bereiden is een belangrijke oorzaak van hoge werkdruk. Want die lesvoorbereiding is cruciaal. Als die onder druk komt te staan, wordt alles stressvol.

Veel leerkrachten zeggen last te hebben van de toegenomen regeldruk in het onderwijs. Hoe gaan jullie daar dan mee om?

Regeldruk is iets interessants, want het komt voort uit onwetendheid. Er zijn veel waanideeën over wat er allemaal “moet” in het onderwijs. Neem taakbeleid. Stop daar eens mee! Vertrouw erop dat leerkrachten hun tijd nuttig besteden, niemand heeft wat aan miniplanningen die toch nooit realistisch blijken te zijn.

Jullie hebben duidelijk sterke ideeën over hoe onderwijs anders georganiseerd kan worden. Hoe zien jullie wat dat betreft de toekomst?

Wij zijn vooral bezig met onze school. Daar hebben we ambitieuze doelen, en daar halen we ook ons eigen geluk uit. Wel willen we ons gedachtegoed delen met iedereen die daarvoor openstaat. Ons boek “En als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven” is daar een voorbeeld van, maar we gaan ook regelmatig de bühne op.

En wat ons vooral hoopvol stemt, is dat we hebben gezien dat uiteindelijk iedere leerkracht mee kan in een organisatie waarin het gaat om didactiek, pedagogiek en dat dan steeds beter. Als je mensen de weg wijst richting een continu verbeterproces op basis van wetenschappelijke inzichten, en daar ruimte voor biedt, dan zie je uiteindelijk iedereen opbloeien.

De drie belangrijkste troeven van de Alan Turingschool

Standaardiseren geeft tijd en ruimte voor wat er écht toe doet.

Wat gestandaardiseerd is, daar hoef je dus niet meer over na te denken. Dat scheelt tijd en zorgt ervoor dat je aandacht kunt geven aan wat er op dat moment écht toe doet.

De leerkracht moet 95% van de vragen zelf kunnen beantwoorden.

Alleen als de leerkracht zélf weet wat de bedoeling is, kan hij of zij autonoom opereren.

Focus zélf op continue verbetering, van buitenaf “moet” er helemaal niet zoveel.

Zorg dat je het verschil kent tussen wat moet en wat iedereen dénkt dat er moet.